Je amygdala en angst, een goede combinatie?
Je denkt misschien; amygdala, sorry? Amywattes? Nog nooit van gehoord.
Ik zal het je uitleggen: de amygdala of amandelkern is een amandelvormige kern van neuronen. Er zijn twee amygdalae, die diep in de temporale kwab van de hersenen liggen en deel uitmaken van het limbisch systeem, ook weer zo’n moeilijk woord. Mag je ook meteen weer vergeten.
Maar waar het om gaat: angst is één van de belangrijkste emoties die de amygdala reguleert. De amygdala legt verbanden tussen informatie die je ziet, hoort, ruikt of voelt en koppelt deze aan emoties zoals bijvoorbeeld angst.
Stel, je hebt last van sociale angsten zoals bloosangst. Je moet een presentatie geven en bent bang dat je moet blozen. Uiteraard gebeurt dit dan ook. Je schaamt je dood. Je denkt; wat zullen andere mensen wel niet denken. Je wilt niet dat andere mensen het zien, je wilt vluchten, weg uit deze situatie. Bewust en onbewust zend je deze signalen naar de amygdala: rennen!
Wat daar belangrijk te weten is dat je lichaam het verschil niet kent tussen écht gevaar, de grommende beer, of de reactie op je blozen bij de presentatie. De stoot adrenaline die door je lichaam giert is hetzelfde bij beide situaties.
Doordat je amygdala jouw angst voor blozen tijdens een presentatie onthoudt kan hij bij een volgende presentatie de prikkels van angst snel herkennen. Hij denkt: oh jee, daar zijn ze weer, tien hongerige beren, vluchten! De vecht-of-vluchtreactie wordt automatisch gelanceerd en je komt in een vicieuze cirkel terecht.
Wat voor sensaties merk je in je lichaam?
Ik ben vrij zeker dat je ze herkent:
- Je hart gaat sneller kloppen zodat het sneller bloed naar de spieren kan pompen om te kunnen vechten of vluchten.
- Je krijgt een hoge en versnelde ademhaling voor meer zuurstof in je bloed.
- Je pupillen worden groter zodat je beter kunt zien.
- Je spijsvertering wordt vertraagd omdat daar niet de prioriteit ligt. Hierdoor kan je allerlei darm-, maag- en blaasklachten krijgen.
- Je cortisolniveau, het stresshormoon, stijgt om te kunnen vechten of vluchten.
- Je gedachten gaan sneller om vlugge beslissingen te kunnen nemen.
Niet fijn bovenstaande sensaties, zeker niet als je je hierover zorgen gaat maken en je het hiermee onbedoeld alleen maar erger maakt.
Doel van je amygdala
Je amygdala heeft als doel je te beschermen. Als iemand je laat schrikken door een hard geluid te maken, zorgt dit voor een automatische schrikreactie. Vroeger leefden we in de jungle en waren wij omgeven door tijgers en slangen. Dan was het goed als je amygdala het voortouw nam en je direct in staat stelde om te reageren als je iets hoorde ritselen in de bosjes. Dit om de kans op overleving te vergroten.
Als je vaker paniekaanvallen hebt, is dit deel van je zenuwstelsel overprikkeld. De vecht-of-vlucht respons is er niet voor gemaakt om voor langere periode actief te zijn. Je lijf gaat overmatig adrenaline en stresshormonen produceren. Hierdoor kunnen paniekaanvallen schijnbaar uit het niets opkomen. Ook als je thuis gewoon op de bank zit, in bed ligt of in de bioscoop. Hierdoor heeft je stresssysteem ook geen kans om tot rust te komen.
Zie het als een zonnebrand. Als je huid verbrand is door de zon, is het extra gevoelig bij aanraking. Je staat altijd op scherp bij een al overprikkelde amygdala. Dit noem je gegeneraliseerde angst.
Self-fulfilling prophecy
Als je een keer angstig bent geweest in een restaurant, bioscoop of wat voor gelegenheid dan ook, dan is de kans groot dat je bij een volgende keer je weer angstig voelt. Zoals eerder aangegeven: je amygdala is het niet vergeten. Hoe vaker angstige gevoelens, hoe angstiger je wordt. Het wordt een zogenaamde self-fulfilling prophecy: je krijgt en denkt wat je verwacht. Als je denkt, ‘oh nee vanavond moet ik weer uiteten. De laatste keer voelde ik mij al zo duizelig en misselijk. Het leek wel of ik ging flauwvallen. Ik hoop dat ik deze gevoelens niet weer krijg.’
Zulke gedachten helpen niet. Sterker nog, je gooit onbewust olie op het vuur.
Feit is, je kunt de amygdala niet uitschakelen. Je zou eigenlijk blij moeten zijn dat je hem hebt en dat hij zijn werk goed doet. Wat wél belangrijk is dat je amygdala leert dat je niet wordt aangevallen door 10 tijgers maar je gewoon rustig aan het autorijden bent, in je bed ligt of wat de situatie ook mag zijn.
Kijk naar je amygdala met bewondering, besef dat hij je wilt beschermen, wees dankbaar dat hij je tot nu toe in leven hebt gehouden en je niet bent overreden door een auto of tegenwoordig, een fatbike.
Jij bent de oorzaak van een paniekaanval, niets buiten jou kan hiervoor de schuld krijgen. Jouw gedachten bepalen of je de vicieuze cirkel naar een paniekaanval opstart. Het is niet het restaurant waar je bang voor bent. Het is je fantasie, de rampscenario’s die jij erbij bedenkt en de overtuiging dat deze scenario’s uitkomen.
Ik weet dat bovenstaande wellicht confronterend is en dat je het bijna niet kunt geloven. Toch is het zo, jouw gedachten zijn verantwoordelijk voor je paniekaanval en dát is meteen ook het goede nieuws: jij kunt er ook zelf wat aan doen. In mijn andere blogs ga ik hier verder op in.
Tot de volgende.
Liefs,
Lisette