Dementie: hoe ga je om met obsessief gedrag?

Stel je voor:

Je bent meer dan 70 jaar lid van de plaatselijke voetbalclub. Als klein jongetje ga je al met je oudere broer Kees mee en je bent dolblij als je als 6 jarige ook op voetbal mag.

Vanuit de jeugd stroom je door naar het eerste. Ze noemen je ook wel de pingelaar. Het lijkt of de bal met een elastiek aan je voeten zit en je weet menig verdediger tot wanhoop te drijven. Wat een leuke tijd is dat.

Je krijgt kinderen en ook zij gaan voetballen bij je clubbie. Je gaat het team van je dochter trainen. Jarenlang sta je in weer en wind op het voetbalveld en menig kampioensfeestje wordt gevierd. Totdat ze gaan studeren en je stopt met het geven van trainingen.

Je wordt gevraagd om in het bestuur plaats te nemen. Je voelt je vereerd maar een bestuurlijke functie trekt je niet zo aan. Je wilt veel liever met je poten in de klei en je tijd doorbrengen óp het voetbalveld. Je besluit je beschikbaar te stellen als scheidsrechter.

Je gaat met pensioen en je hoort dat ze een terreinmeester zoeken. Je meldt je meteen aan. Elke dag ga je wel even naar je clubbie. Ligt het gras er nog goed bij? Zijn er vandalen geweest die de dug-outs hebben vernield? Het is je lust en je leven. Een dag niet naar de club voelt als een dag niet geleefd.

Totdat je merkt dat je weleens vergeet om de kleedkamers na de wedstrijden op slot te draaien. De oranje hoekvlaggen hebben soms pootjes gekregen en de elektrische ballenpomp doet ook niet altijd meer wat je wilt.   

Ook andere mensen begint het op te vallen dat je steeds vaker sleutels van het ballenhok kwijt bent. Dat de velden er niet meer zo verzorgd bij liggen. Maar ook dat je niet meer op gezette tijden naar de club komt.

Met pijn in je hart moet je je uiteindelijk terugtrekken. De verantwoordelijkheid is te groot. Je wilt graag actief blijven maar het lukt niet meer.

Na een druk en bewogen leven zit je opeens thuis. Je vrouw klaagt over obsessief gedrag. Je loopt constant door de kamer te ijsberen. Ze wordt er bloednerveus van maar je kan het niet helpen. Je kán gewoon niet stilzitten. Heel vervelend en flink vermoeiend voor ons beide. Je zit jezelf in de weg en weet geen oplossing.  

Weet dat,

Obsessief gedrag bij dementie vaak voorkomt en niet makkelijk te doorbreken is. Als tijdverdrijf kan je naaste gedrag ontwikkelen dat hij eindeloos herhaalt. Denk aan het ijsberen, voortdurend rangschikken en ordenen van het bestek, eten verzamelen en verstoppen, steeds naar het toilet willen, continu naar de deur kijken.

Wat kun je eraan doen?

Ook al lijkt het gedrag doelloos, vaak is het obsessieve gedrag een reactie op de omgeving. Je naaste probeert iets duidelijk te maken wat ze voelt of nodig heeft maar kan dat niet onder woorden brengen.

Noteer in een dagboek wanneer, waar en bij welke activiteit je naaste onrustig wordt. Zo ontdek je misschien de achterliggende oorzaak en kun je gerichter reageren.

Probeer te ontdekken waar het obsessieve gedrag vandaan komt . Komt het voort uit verveling? Geef je naaste kleine taken die behapbaar zijn en een grote slagingskans hebben. Denk aan het vouwen van de was of het sorteren van schroeven en spijkers. Wees betrokken bij de taak en prijs je naaste uitbundig hierin.

Kom je erachter dat je naaste wellicht een teveel aan energie heeft? Ga lekker wandelen of fietsen als dat nog lukt. Of schakel een vrijwilliger of professional in die een paar uurtjes je naaste meeneemt voor een gezellig uitje. Kan jij ook even tot rust komen.

***

Heb jij tips of ervaringen over het omgaan met rusteloos of obsessief gedrag bij mensen met dementie? Neem ons mee in je verhaal en deel het hieronder.